Δημοσιεύουμε την εξαιρετική μελέτη του κ. Βαγγέλη Δρίβα, Αστυνομικού, Κλινικού Ψυχολόγου (B.Sc., M.Sc.)-Ψυχοθεραπευτή για την συνάφεια ανάμεσα στην ενδοοικογενειακή βία και την βία στα ζώα. Αξίζει να μελετηθεί από όλους μας.
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχει εγερθεί ιδιαίτερα το επιστημονικό ενδιαφέρον γύρω από τη συσχέτιση της βιαιότητας προς τα ζώα και την κακοποίηση τους με τη διαπροσωπική βία και την αντικοινωνική συμπεριφορά, γενικότερα. Η εν λόγω σύνδεση έχει ιδιαίτερα εντοπισθεί ανάμεσα σε παιδιά και νεαρούς παραβάτες με ή χωρίς ψυχολογικά ή/και ψυχιατρικά προβλήματα, σε ενήλικες που δικαιολογούν συμπεριφορές ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και σε περιπτώσεις διαταραχών προσωπικότητας και άλλες καταστρεπτικές συμπεριφορές.
Στην φωτογραφία o κ. Βαγγέλης Δρίβας σε ημερίδα της ΠΦΠΟ στα Χανιά
O αποκρουστικός αριθμός των υποθέσεων κακοποίησης ζώων που αναφέρεται καθημερινά στις αρχές είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου (The Humane Society of USA). Σε αντίθεση με τα βίαια εγκλήματα κατά των ανθρώπων, οι υποθέσεις κακοποίησης ζώων στις Η.Π.Α., όπως και στην Ελλάδα, δεν συγκεντρώνονται από τις πολιτείες ή τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες, καθιστώντας δύσκολη την εκτίμηση για το πόσο συχνά είναι ανάλογα εγκλήματα (THS of USA). Η βιαιότητα και η παραμέληση λαμβάνει χώρα σε όλα τα κοινωνικά και οικονομικά πλαίσια με σχετικές αναφορές να εκτιμούν ότι η κακοποίηση ζώων συναντάται και σε αγροτικές και σε αστικές περιοχές (THS of USA).
Κατά τον Ascione (2001) ο εντοπισμός της κακοποίησης ζώων δεν είναι η πανάκεια για την αναγνώριση και την αντιμετώπιση της, νεανικής ή μη, βιαιότητας, καθώς η βίαιη συμπεριφορά είναι ένα πολυπαραγοντικό και πολυδιάστατο φαινόμενο. Ωστόσο, το φαινόμενο της κακοποίησης ζώων δεν έχει λάβει την αρμόζουσα προσοχή, με σχετική έλλειψη στις επιστημονικές έρευνες, ενώ θα έπρεπε να αποτελεί ένα σημάδι επαγρύπνησης για την εκδήλωση μελλοντικής διαπροσωπικής νεανικής βίας και για την πρόληψή της. Στην ψυχιατρική λογοτεχνία για πρώτη φορά γίνεται η σύνδεση των δύο στοιχείων από τον ψυχίατρο Philippe Pinel το 1809.
Ευζωία ζώων
Για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για κακοποίηση, όμως, πρέπει να διασαφηνιστεί ποια ακριβώς είναι η ευζωία των ζώων και σε ποιες περιπτώσεις αυτή μπορεί να καταπατηθεί. Κατά τον ελληνικό Νόμο 4039/12 «Για τα δεσποζόµενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς και την προστασία των ζώων από την εκμετάλλευση ή τη χρησιμοποίηση µε κερδοσκοπικό σκοπό.» και συγκεκριμένα στο άρθρο 1 «Ορισμοί» περίπτωση β), ως ευζωία ορίζεται «… το σύνολο των κανόνων, που πρέπει να εφαρµόζει ο άνθρωπος στα ζώα, αναφορικά µε την προστασία τους και την καλή µεταχείρισή τους, έτσι ώστε να µην πονούν και υποφέρουν, την παραµονή τους σε χώρο στεγνό, καθαρό και προστατευµένο από τις καιρικές συνθήκες, χωρίς να είναι µόνιµα δεµένα και διαβιούντα εντός ακατάλληλων κατασκευών (π.χ. µεταλλικών), τη φροντίδα για ιατρική περίθαλψη και χορήγηση κατάλληλης τροφής και νερού, την καθηµερινή άσκηση ή τον περίπατό τους και γενικά τη µέριµνα για σεβασµό της ύπαρξής τους».
Στις Η.Π.Α. και οι 50 πολιτείες διαθέτουν θεσμικό πλαίσιο για την κακοποίηση ζώων, με τα θεσπίσματα να διαφέρουν από πολιτεία σε πολιτεία, ενώ μόλις 30 από αυτές τιμωρούν ως κακούργημα συγκεκριμένες μορφές κακοποίησης ζώων, όπως ο τζόγος (π.χ. κοκορομαχίες, κυνομαχίες) ή δραστηριότητες σχετιζόμενες με ναρκωτικά (Ascione, 2001; Miller, 2001).
Ένας σαφής ορισμός, ο οποίος διατυπώθηκε από τον Ascione (1993) και κυριαρχεί στην σχετική ξένη βιβλιογραφία για την ευζωία των ζώων, είναι «…η κοινωνικά μη- αποδεκτή συμπεριφορά, η οποία εσκεμμένα προκαλεί περιττό πόνο, βασανισμό ή δυσφορία ή/και θάνατο σε ένα ζώο». Ωστόσο, όλοι οι ορισμοί, συμπεριλαμβανομένου του ελληνικού, αποκλείουν πρακτικές που μπορεί να προκαλούν πόνο ή θάνατο στα ζώα, αλλά, ωστόσο, είναι κοινωνικά αποδεκτές, όπως το νόμιμο κυνήγι, ορισμένες γεωργικές, επιστημονικές και κτηνιατρικές πρακτικές, ενώ συνήθως τα ζώα που υπόκεινται περισσότερο σε κακοποίηση είναι τα σπονδυλωτά (Ascione, 2001). Οι περισσότεροι ορισμοί μοιράζονται τρία χαρακτηριστικά: η συμπεριφορά είναι κοινωνικά μη αποδεκτή, είναι εκούσια και δεν είναι απαραίτητη (Μiller, 2001).
Έτσι, οι υπάρχοντες ορισμοί της ευζωίας των ζώων δε μπορούν να είναι καθολικοί και διεθνείς, καθώς υπάρχουν διαφορετικά είδη μεταχείρισης ζώων που, ενώ σε άλλες χώρες τιμωρούνται και καταδικάζονται, σε άλλες είναι αποδεκτές, δηλαδή ο πόνος ή ο θάνατος που προκαλείται στα ζώα από την ανθρώπινη πρωτοβουλία εξαρτάται από πολιτισμικούς, κοινωνικούς και χρησιμοθηρικούς παράγοντες. Τα είδη κακοποίησης που υφίστανται τα ζώα είναι παρόμοια με εκείνα που υφίστανται και τα παιδιά (Ascione, 2001), όπως η σεξουαλική, η σωματική, αλλά και η ψυχολογική κακοποίηση.
Η βιαιότητα προς τα ζώα από παιδιά & εφήβους
Η βιαιότητα προς τα ζώα είναι, σε πλείστες περιπτώσεις, εκούσια κι έχει ισχυρά συσχετισθεί με άλλα εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης της βίας κατά ανθρώπων (Lockwood, 2008). Άλλες έρευνες υποστηρίζουν ότι εκείνοι που κακοποιούν ζώα είναι κυρίως άντρες κάτω της ηλικίας των 30 ετών. Σύμφωνα με έρευνα των Achenbach & συν. (1991) σε 2.600 αγόρια και κορίτσια 4 έως 16 ετών, σημειώθηκε σημαντική συσχέτιση του 18%-25% των αγοριών 6-16 ετών, που είχαν αντιμετωπίσει κάποια στιγμή κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα, με την επίδειξη βιαιότητας προς τα ζώα, ενώ με έρευνα του Achenbach (1992) φάνηκε να υφίσταται συσχέτιση και με συμπεριφορές βανδαλισμών, οι οποίες ήταν σαφώς μικρότερες από όσο η βιαιότητα προς τα ζώα, η οποία ήταν μεγαλύτερη σε αυτές τις ηλικίες.
Επίσης, οι περισσότερες έρευνες, δεδομένης της ηλικίας των ανήλικων συμμετεχόντων, διενεργήθηκαν από αναφορές των γονέων ή κηδεμόνων και όχι από αυτό-αναφορές των παιδιών και εφήβων, οι οποίοι πολλές φορές δεν ήταν ενήμεροι για την εκδήλωση ανάλογων βίαιων συμπεριφορών από τα τέκνα τους, ενώ πολλές φορές μπορεί και να συγκαλύπτονταν. Σύμφωνα με έρευνα των Offord & συν. (1991) σε 1.232 γονείς/κηδεμόνες και τα παιδιά τους 12-16 ετών ανεδείχθη, ότι συχνά οι γονείς υποτιμούν τη σημασία της βιαιότητας προς τα ζώα, ενώ τα αγόρια ανέφεραν ανάλογα γεγονότα 3,8 φορές περισσότερο από ό,τι οι γονείς τους και τα κορίτσια 7,6 φορές περισσότερο. Φάνηκε ότι οι γονείς υποτιμούν επίσης τη σημασία και άλλων γεγονότων και σημείων, όπως η Διαταραχή Διαγωγής, ο βανδαλισμός, ο εμπρησμός.
Η κακοποίηση ζώων και η διαπροσωπική βία μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά κι έχουν συσχετιστεί σε αρκετές έρευνες (Felthous et al., 1977, 1980, 1985, 1986, 1987 στο Gleyzer, 2002), καθώς απευθύνονται και τα δύο σε έμβια θύματα, τα οποία έχουν την ικανότητα να βιώσουν πόνο, δυσφορία και θανάσιμο τραυματισμό και για αυτό οι έρευνες έχουν στράψει το ενδιαφέρον τους στην πρώιμη βιαιότητα και στην κακοποίηση ζώων (Ascione, 2001). Επίσης, βρέθηκε ότι οι άνδρες που είχαν ιστορικό βιαιότητας γενικότερα, είχαν κακοποιήσει ζώα όταν ήταν οι ίδιοι παιδιά (Gleyzer & συν., 2002).
Σύμφωνα με έρευνες (Kellert & Felthous, 1985; Μiller & Knutson, 1997; Schiff & συν., 1999), βρέθηκε ότι το 25% των φυλακισμένων ανέφερε ουσιαστική βιαιότητα προς τα ζώα στην παιδική ηλικία και σε σύγκριση με φοιτητές ψυχολογίας βρέθηκε οι πρώτοι να έχουν σχεδόν δύο φορές υψηλότερα ποσοστά (Ascione, 2001). Επιπλέον, σύμφωνα με άλλη έρευνα (Ressler & συν., 1988; Tingle, 1986) σε φυλακισμένους καταδίκους για σεξουαλική ανθρωποκτονία και παιδική κακοποίηση φάνηκε ότι σχεδόν το 41% εξ αυτών είχαν κακοποιήσει και ζώα ως παιδιά, έφηβοι και ενήλικες (Ascione, 2001).
Ψυχικές Διαταραχές & Διαταραχές Συμπεριφοράς
Σύμφωνα με μία μελέτη παιδιών στη Σουηδία (Wochner & Klosinski, 1988) βρέθηκε ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της βιαιότητας προς τα ζώα και της επιθετικής συμπεριφοράς από τη μία, με τη σαδιστική συμπεριφορά προς αυτά και τις τραυματικές παιδικές εμπειρίες από την άλλη. Ωστόσο, η βιαιότητα προς τα ζώα εισήχθη ως κριτήριο για την Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας από το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο για τις Ψυχικές Διαταραχές-3η έκδοση, μόλις το 1987 και διατηρήθηκε ως κριτήριο και στην 4η (1994) και στην 5η (2013) (βλ. Διαταραχή Διαγωγής παρακάτω).
«Η Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από την ανικανότητα συμμόρφωσης με τους κοινωνικούς κανόνες, που διέπουν τη συμπεριφορά των ατόμων. Συνήθως σχετίζεται, αλλά δεν είναι αυστηρά συνώνυμη με την εγκληματικότητα. Οι ασθενείς είναι παρορμητικοί, εγωκεντρικοί, ανεύθυνοι, ανυπόμονοι και ανίκανοι να ανεχθούν τη ματαίωση, απορρίπτουν την εξουσία ή την πειθαρχία και δε διαθέτουν επαρκώς αναπτυγμένη συνείδηση.» (Sadock & Sadock, 2005). Τυπικές εμπειρίες, που αφορούν στην παιδική ηλικία, περιλαμβάνουν το ψέμα, το σκασιαρχείο, τη φυγή από το σπίτι, τις κλοπές, τους καυγάδες, την κατάχρηση ουσιών και τις παράνομες δραστηριότητες. Η αχαλίνωτη σεξουαλική ζωή, η κακοποίηση συζύγου και παιδιών και η οδήγηση σε κατάσταση μέθης είναι συχνά (Sadock & Sadock, 2005).
Σύμφωνα με έρευνα (Gleyzer & συν., 2002), βρέθηκε ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του ιστορικού κακοποίησης ζώων σε μικρή ηλικία και της ανάπτυξης Αντικοινωνικής Διαταραχής Προσωπικότητας στην ενήλικη ζωή, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι όλοι θα αναπτύξουν απαραίτητα τη διαταραχή. Ωστόσο, η εν λόγω έρευνα (Gleyzer & συν.,2002) και άλλες καταλήγουν στο ότι η ύπαρξη συμπεριφορών κακοποίησης ζωών δεν είναι απαραίτητα αποτέλεσμα προσωπικής κακοποίησης.
Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο για τις Ψυχικές Διαταραχές (DSM-4η έκδ.η- 1994 & DSM-5η έκδ.-2013) ορίζει τη Διαταραχή Διαγωγής ως «ένα επαναλαμβανόμενο και επίμονο μοτίβο συμπεριφοράς κατά το οποίο παραβιάζονται τα βασικά δικαιώματα των άλλων ή σημαντικές κατάλληλες ηλικιακές και κοινωνικά αποδεκτές νόρμες ή κανόνες».
Υπάρχουν δυο υπότυποι:
Τύπος παιδικής έναρξης με παρουσία τουλάχιστον μιας χαρακτηριστικής της διαταραχής συμπεριφοράς πριν τα 10 έτη. Είναι συνήθως αγόρια με επιθετικότητα προς τους άλλους και διαταραγμένες σχέσεις με τους συνομηλίκους, που αναπτύσσουν την διαταραχή πριν την ήβη. Έχει χειρότερη πρόγνωση μεταπίπτοντας σε αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας.
Τύπος εφηβικής έναρξης που είναι ηπιότερος, με καλύτερες σχέσεις με τους συνομηλίκους, έχει καλύτερη πρόγνωση και η σχέση αγοριών:κοριτσιών είναι πιο ισόρροπη.
Μεταξύ των συμπτωμάτων της εν λόγω διαταραχής είναι η απάτη ή κλοπή, η καταστροφή περιουσίας, η επιθετικότητα σε ανθρώπους και ζώα (Ascione, 2001) και η σοβαρή παραβίαση κανόνων (APA- DSM, 2013). Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα ζώα δεν συγκαταλέγονται στην καταστροφή ιδιοκτησίας, δηλαδή πράγμα, κάτι που ο Αμερικάνικος Ψυχιατρικός Σύλλογος (1994) ξεκαθάρισε περιλαμβάνοντας την επιθετικότητα προς τα ζώα με την επιθετικότητα προς ανθρώπους. Εκτιμάται ότι συναντάται στο 2% με 9% του γενικού πληθυσμού, ενώ ένα ικανοποιητικό ποσοστό παιδιών με εκδήλωση συμπτωμάτων Δ.Δ. στην εφηβεία, πληρούν κριτήρια για την εμφάνιση της Αντικοινωνικής Δ.Π. στην ενήλικη ζωή (Miller, 2001). Σύμφωνα με αναφορές γονέων που έχουν παιδιά με Δ.Δ., η μέση ηλικία εμφάνισης συμπεριφοράς βιαιότητας γενικότερα και προς τα ζώα ειδικότερα εντοπίζεται σε ηλικία 6,5 ετών, δηλαδή νωρίτερα από τον σχολικό ή κοινωνικό εκφοβισμό (bullying), τη βιαιότητα προς τους ανθρώπους, τον βανδαλισμό ή τον εμπρησμό.
Η κακοποίηση ζώων μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τη συχνότητα, σοβαρότητα και χρονιότητα και κυμαίνεται από την «ανώριμη» ενόχληση ζώων, όπως το τράβηγμα ουράς σκύλων έως τον σοβαρό τραυματισμό ζώων, τη ζωοκλοπή και τον πυρπολισμό ζώων (Ascione, 2001). Η βιαιότητα προς τα ζώα μπορεί να είναι ένα από τα πρώτα συμπτώματα της Διαταραχής Διαγωγής σε νέα παιδιά και θα έπρεπε να αποτελεί ένα σημαντικό σημάδι για την εμφάνιση της, καθώς εμφανίζεται στο 25% των παιδιών με Δ.Δ. (Arluke & συν., 1999 ως αναφέρεται στο Miller, 2001). Κατά την έρευνα των Arluke & συν. (1999) σε ενήλικες, όσοι είχαν κατηγορηθεί για κακοποίηση ζώου σε παιδική/εφηβική ηλικία ήταν πιο πιθανό να συλληφθούν ως ενήλικες για βίαια αδικήματα, αδικήματα ιδιοκτησίας, ναρκωτικών ουσιών ή ένεκα διαταραχών.
Η κακοποίηση ζώων δε συγκαταλέγεται στα διεθνή συστήματα καταγραφής της νεανικής εγκληματικότητας, παρά τη διεθνή νομικά αναγνώριση της συνάφειάς τους (Ascione, 2001). Μόλις τον Ιανουάριο του 2016, το FBI πρόσθεσε τη βιαιότητα προς τα ζώα ως ξεχωριστή κατηγορία στην Υπηρεσιακή Αναφορά Εγκλημάτων, ένα διεθνές σύστημα αναφοράς εγκλημάτων που συχνά χρησιμοποιείται για έρευνες ανθρωποκτονιών. Αυτά τα δεδομένα κάνουν φανερό το γεγονός ότι τα άτομα που κακοποιούν ζώα δεν είναι επικίνδυνα μόνο στα ζώα-θύματά τους, αλλά θέτουν σε κίνδυνο και την ανθρώπινη ευζωία (Ascione, 2001).
Διαπροσωπική βία & βιαιότητα προς ζώα Τριαδικές συμπεριφορές
..........
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ
ΠΦΠΟ
13/5/2019
Αστυνομικός υποδιευθυντής Ηρακλείου, κ. Νίκος Χρυσάκης: “Η κακοποίηση ζώου είναι η κορυφή του παγόβουνου”
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
**Το tgotn.blogspot.gr έχει ανοιχτά τα σχόλια για τους αναγνώστες της σελίδας για να μπορούν να εκφράζουν τις απόψεις τους για τα θέματα που διαβάζουν. Ωστόσο παρακαλούμε τα σχόλια να μην είναι υβριστικά, να έχουν νόημα, να είναι γραμμένα στην Ελληνική ή την Αγγλική και φυσικά να μην είναι στα greeklish.
**Αυτονόητο είναι το γεγονός ότι τα άρθρα που δημοσιεύονται στο blog δεν αντιπροσωπεύουν πάντα την γνώμη μας.