Η μάχη της Αγγλίας Οκτώβριος 1940 (ΜΕΡΟΣ 'Α)

Εισαγωγή

Με τον όρο Μάχη της Αγγλίας (Battle of Britain) έγινε γνωστή η προσπάθεια της αεροπορίας της Ναζιστικής Γερμανίας (Luftwaffe) να καταβάλει τις Βρετανικές αεροπορικές δυνάμεις (RAF, Royal Air Force) για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί το σχέδιο "Θαλάσσιος Λέων" (Seelöwe), που προέβλεπε την απόβαση των Γερμανικών δυνάμεων στα Βρετανικά νησιά. Ο όρος προέρχεται από ομιλία του Βρετανού Πρωθυπουργού Ουίνστον Τσώρτσιλ στην Βουλή των Κοινοτήτων στις 18 Ιουνίου 1940, στην οποία ανέφερε: "...Η Μάχη της Γαλλίας, όπως την αποκάλεσε ο Στρατηγός Βεϋγκάν, τελείωσε. Αναμένεται ότι επίκειται η έναρξη της Μάχης της Αγγλίας ."


Ιστορικό Υπόβαθρο

Στις 25 Ιουνίου του 1940 η Γαλλία υπέγραψε ανακωχή με την Γερμανία και το μεγαλύτερο τμήμα της (το βόρειο) περιήλθε υπό Γερμανική κατοχή. Ο Χίτλερ, έχοντας πλέον υποτάξει ολόκληρη την κεντρική Ευρώπη, είναι απερίσπαστος για να επιπέσει κατά της μόνης χώρας που εξακολουθούσε να αντιτάσσεται στις επεκτατικές του βλέψεις, την Βρετανία. Ο Πρωθυπουργός της, Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος είχε από τον Μάιο αντικαταστήσει τον Νέβιλ Τσάμπερλεν, διακήρυξε ότι η Βρετανία δεν προτίθεται ούτε να συνομιλήσει ούτε να συνθηκολογήσει με τη Ναζιστική Γερμανία, αλλά έχει την σταθερή πρόθεση να συνεχίσει να μάχεται εναντίον της.

Ο Τσώρτσιλ παραβλέπει το γεγονός ότι η Βρετανία έχει απομείνει η μόνη χώρα που μάχεται εναντίον της μεγαλύτερης στρατιωτικής δύναμης της Ευρώπης εκείνης της εποχής. Οι αμιγώς στρατιωτικές δυνάμεις που διαθέτει η Βρετανία είναι κυριολεκτικά μηδαμινές, για να μπορέσουν να αντιταχθούν στην Βέρμαχτ. Οι άνδρες που διασώθηκαν από την Δουνκέρκη τον Ιούνιο του ίδιου έτους είναι ολοσχερώς χωρίς εξοπλισμό. Οι Γερμανοί, από τις ακτές του Καλαί βλέπουν τις Αγγλικές ακτές και ο Χίτλερ δέχεται συμβουλές για εισβολή στη Βρετανία. 

Ο Χίτλερ, στο σημείο αυτό, έχει διαπράξει μια αβλεψία, της οποίας τα αίτια δεν είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένα: Δεν έχει ούτε καν διανοηθεί απόβαση σε Βρετανικό έδαφος. Εξετάζει το ενδεχόμενο αυτό και, μέχρι την εκπόνηση σχετικού σχεδίου, το οποίο επονομάσθηκε "Επιχείρηση Θαλάσσιος Λέων" (Seelöwe) περνά αρκετός καιρός: Το πράσινο φως δεν δίνεται μέχρι τις 16 Ιουλίου. Ο Αρχιστράτηγος Βάλτερ φον Μπράουχιτς εκπονεί το σχετικό σχέδιο, για την πραγματοποίηση του οποίου απαιτείται η μεταφορά δύο κυμάτων στρατευμάτων. 

Ο Ναύαρχος Έριχ Ρέντερ αντιτίθεται στο σχέδιο: Η Μάγχη είναι δύσκολη θάλασσα, η εποχή της μεταφοράς (Σεπτέμβριος) δεν προσφέρεται ιδιαίτερα, το Ναυτικό δεν διαθέτει κατάλληλα μέσα και, το κυριότερο, αυτά δεν διασφαλίζονται απέναντι στον Αγγλικό στόλο. Η Αεροπορία απαντά ότι ο Αγγλικός στόλος δεν θα αποτελεί σοβαρό εμπόδιο, καθώς η Luftwaffe διασφαλίζει την αεροπορική υπεροχή πάνω από την Μάγχη. 

Αυτό που δεν διασφαλίζεται, όμως, είναι η αεροπορική υπεροχή στο ίδιο το Βρετανικό έδαφος. Ο Χέρμαν Γκέρινγκ αναλαμβάνει να την διασφαλίσει, καταστρέφοντας τις δυνάμεις της Βασιλικής Αεροπορίας (RAF) είτε στο έδαφος είτε στον αέρα. Ο Χίτλερ αποφασίζει να εφαρμοστεί ο "Θαλάσσιος Λέων" μόνον εφόσον η RAF θα έχει, πρακτικά, εκμηδενιστεί. Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί την έναρξη της Μάχης της Αγγλίας.

Από τη Δουνκέρκη στη Μάχη της Αγγλίας

I. Στην Ευρώπη η επέλαση της Βέρμαχτ μετά και την εισβολή στην Πολωνία υπήρξε ραγδαία. Στις 10 Μαΐου του 1940 αρχίζει ο πόλεμος στο Δυτικό Μέτωπο. Η Λουφτβάφε σε μια επίδειξη ισχύος ισοπεδώνει το Άμστερνταμ, ενώ με την κίνηση των Αρδεννών στις 18 Μαΐου ο Γαλλικός στρατός κυκλώνεται και διασπάται. Ο στόχος του Γερμανικού επιτελείου να κυκλώσει τις δυνάμεις των Αγγλογάλλων στο έδαφος του Βελγίου δείχνει να πραγματοποιείται, με μοναδική ελπίδα διαφυγής για τους συμμάχους τη Δουνκέρκη. 

Από τη Δουνκέρκη και το λιμάνι της επιχειρείται ο απεγκλωβισμός των συμμαχικών δυνάμεων και το πέρασμα τους στην Αγγλία. Ήταν πραγματικός άθλος η εγκατάλειψη των Ευρωπαϊκών εδαφών για ένα στρατό ηττημένο, που δεχόταν συνεχώς το σφυροκόπημα της Βέρμαχτ. Παρά τους δεκάδες χιλιάδες αιχμαλώτους που έπεσαν στα χέρια του Άξονα, καθώς και το πολεμικό υλικό, σε περίπτωση που δεν ήταν επιτυχής ο απεγκλωβισμός τα πράγματα θα ήταν τραγικά για τους συμμάχους στην προσπάθειά τους να οργανώσουν κάποια στοιχειώδη στρατιωτική αντίσταση στον Άξονα μετά και την πτώση της Γαλλίας. 

Εκεί διαφαινόταν πως σύντομα ο Χίτλερ θα έστρεφε την προσοχή του, αφού ήδη ήταν έτοιμα τα επιχειρησιακά σχέδια για την κατάληψη του νησιού. Με την κατάρρευση της Γαλλικής Δημοκρατίας στις 10 Ιουλίου 1940 η Μεγάλη Βρετανία αποτελούσε την τελευταία αστική δημοκρατία που θα μπορούσε να μπει εμπόδιο στην επέλαση του ναζισμού στην Ευρώπη. Ήταν η ώρα για τον Χίτλερ να θέσει σε εφαρμογή ένα πολύπλοκο σχέδιο για την αποβίβαση Γερμανικών δυνάμεων στις απέναντι ακτές της Μάγχης. 

Προϋπόθεση για την αίσια έκβαση ενός τέτοιου εγχειρήματος ήταν η επικράτηση της Γερμανίας στη θάλασσα και στον αέρα πάνω από το στενό της Μάγχης. Για την Αγγλία επίσης ήταν η ώρα της ύστατης υπεράσπισης των αξιών μιας ολόκληρης ηπείρου, με την έμπρακτη έκφραση της δικής της ισχύος έναντι των Γερμανών στο ναυτικό στόλο και στην αεροπορία.

Ενώ τα μηνύματα για μια επικείμενη απόβαση στις Βρετανικές ακτές συνεχώς πληθαίνουν, οι Βρετανοί προετοιμάζονται έχοντας ήδη υποστεί ένα ισχυρό χτύπημα στην Δουνκέρκη, από το οποίο και προσπαθούν τάχιστα να συνέλθουν. Δεν είναι μόνο οι προετοιμασίες στους καθαρά στρατιωτικούς τομείς που προτάσσονται ως επιτακτική ανάγκη. Μια ολόκληρη κοινωνία παίρνει την απόφαση να αντισταθεί και να προετοιμαστεί για αυτήν την αντίσταση. Ο παραλληλισμός με τα όσα θα διαδραματιστούν τον επόμενο χρόνο στην Κρήτη είναι εντυπωσιακός. 

Μόνο που στην περίπτωση της Κρήτης δε θα απαντηθούν όλα τα ζητήματα με επιτυχία με ευθύνη κυρίως των Βρετανών. Παρόλο που τα μεγέθη και η αποτρεπτική ικανότητα μεταξύ των δύο περιπτώσεων απαγορεύει την όποια σύγκριση, τα ζητήματα που απασχόλησαν την Βρετανική κοινωνία πριν την απόβαση είναι τα ίδια ακριβώς ζητήματα που θα απασχολήσουν την Κρητική κοινωνία πριν την Γερμανική επίθεση στο νησί το διάστημα πριν το Μάιο του 1941.

Ως τέτοια αναφέρουμε την αμυντική οργάνωση των πόλεων, τη δημιουργία πολιτοφυλακής, την οργάνωση των αμάχων και την ψυχολογική προετοιμασία του πληθυσμού για την επερχόμενη επίθεση. Επειδή δεν ήξεραν ακριβώς τη μορφή που η Γερμανική επίθεση θα λάμβανε οι Βρετανοί ετοιμάστηκαν για όλα τα ενδεχόμενα σενάρια. 

Έτσι θωράκισαν αμυντικά τις ακτές τους, τοποθέτησαν παράκτια και μη πολυβολεία, δημιούργησαν παρατηρητήρια και στα πιο απίθανα μέρη για την εποπτεία του ουρανού, οργάνωσαν καταφύγια και σχέδια διαφυγής, έθεσαν σε λειτουργία τα ραντάρ και ανάμεσα σε πολλά άλλα προετοίμασαν τον πληθυσμό σε περίπτωση που θα ερχόταν πρόσωπο με πρόσωπο με τους Γερμανούς εισβολείς. Σε σχετικό φυλλάδιο με οδηγίες για την πολιτική προστασία που διανεμήθηκε στον πληθυσμό αναφερόταν, για παράδειγμα, πως αν οι Γερμανοί έπεφταν με αλεξίπτωτα ο πληθυσμός όφειλε να παραμείνει ακίνητος, στις θέσεις του. 

Έτσι δεν θα παρακωλύονταν οι συγκοινωνίες για την έγκαιρη προώθηση του στρατού στα σημεία ρίψης. (If The Invader Comes. What To Do And How To Do It, HMSO, 1940) Παράλληλα με την ψυχολογική προετοιμασία η Βρετανική ηγεσία έπαιρνε και πιο πρακτικά μέτρα. Προχώρησε έγκαιρα στην εκκένωση των μεγάλων πόλεων από τις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, κυρίως των παιδιών, τα οποία μεταφέρθηκαν στην ύπαιθρο. Ενεργοποιήθηκε τέλος η Πολιτοφυλακή με εντολή του ίδιου του Τσώρτσιλ, η οποία και επανδρώθηκε από τον άμαχο πληθυσμό και όσους δεν μπορούσαν να υπηρετήσουν στο τακτικό στράτευμα. 

Επίσημα από τις 22 Ιουλίου 1940 η Πολιτοφυλακή θα χρησίμευε ως δύναμη κάλυψης των τακτικών μονάδων του στρατού και σε περίπτωση εισβολής προβλεπόταν η μετατροπή της σε στρατό ατάκτων. Η Αγγλία την παραμονή της μάχης ήταν έγκαιρα και σωστά προετοιμασμένη απέναντι στον εχθρό.

II. Στις 10 Ιουλίου 1940, ημέρα Τετάρτη, μέσα από το συννεφιασμένο ουρανό πάνω απ’ το κανάλι του Ντόβερ με ζώνες καταιγίδας, πρόβαλαν πάνω από 20 βομβαρδιστικά της Λουφτβάφε (Luftwaffe) με την κάλυψη μαχητικών αεροπλάνων Messerschmitt 109 και Messerschmitt 110. Ο στόχος τους ήταν να πλήξουν νηοπομπή εμπορικών πλοίων στο κανάλι της Μάγχης. Από τα αεροδρόμια Biggin Hill, Croydon και Manston η Βασιλική Αεροπορία της Βρετανίας (R.A.F) σήκωσε χωρίς χάσιμο χρόνου μαχητικά αεροπλάνα Spitfires και Hurricane για εμπλοκή. 

Εκείνη την ημέρα, πρώτη μέρα εφαρμογής της γερμανικής επιχείρησης που προέβλεπε ως τελική κατάληξή της την απόβαση στη Βρετανία (επιχείρηση «Θαλάσσιος Λέοντας»), πραγματοποιήθηκε κατά κύματα εμπλοκή πάνω από 100 αεροσκαφών και από τις δυο πλευρές. Τα βομβαρδιστικά Dornier’s 17 (Do’s 17) βύθισαν ένα εμπορικό πλοίο, ενώ οι εναέριες απώλειες ήταν 13 μαχητικά για τη Λουφτβάφε και 3 για τη RAF. Η Μάχη της Αγγλίας μόλις ξεκινούσε.

Από τα τέλη του 1939 ο Χίτλερ είχε εξετάσει την κατάκτηση της Βρετανίας. Μετά την κατάληψη του Παρισιού από τα Γερμανικά στρατεύματα στις 14 Ιουνίου 1940 γινόταν προβλέψιμη η επόμενη κίνηση του Χίτλερ στη σκακιέρα του δυτικού μετώπου. Ήδη από τις 2 Ιουλίου είχε δοθεί εντολή να προετοιμαστούν τα σχέδια της απόβασης που, κάτω από την επίδραση των πιο αισιόδοξων προβλέψεων, τοποθετούσαν την ολοκλήρωση των προετοιμασιών όχι πριν από τις 13 Αυγούστου, που ορίστηκε ως πρώτη ημερομηνία της επίθεσης («Ημέρα του Αετού»). 

Στις 16 Ιουλίου το σχέδιο της απόβασης είχε ολοκληρωθεί από το στρατό. Η απόβαση θα γινόταν σε μια παράκτια ακτίνα 265 μιλίων με 13 μεραρχίες πεζικού. Το Γερμανικό πολεμικό ναυτικό θα αναλάμβανε τη μεταφορά τους. Το τελευταίο όμως είχε υποστεί βαριά πλήγματα στη διάρκεια της επίθεσης στη Νορβηγία και ελάχιστες από τις μεγάλες ή μικρές μονάδες του ήταν διαθέσιμες. Στην αντίπερα όχθη ο αντίπαλος ήταν επίσης αποδυναμωμένος. 

Η Βρετανία, μετά την ήττα των συμμαχικών δυνάμεων στη Γαλλία, χρειαζόταν χρόνο για να ανασυνταχθεί και να αντιμετωπίσει την επερχόμενη απειλή. Ιδιαίτερη προσοχή είχε δοθεί στο αντιαεροπορικό αμυντικό σύστημα από το 1936 και μετά, όταν ιδρύθηκε η Πολεμική Διοίκηση με αρχηγό τον Μάρσαλ Ντόουντινγκ (Marshal Dowding). Το σύστημα αποτελούσαν 53 ραντάρ, 1.300 βαριά και 700 ελαφριά αντιαεροπορικά πυροβόλα και 3.500 προβολείς ανίχνευσης. 

Στον αέρα η RAF έπρεπε να επανδρώσει τα μαχητικά με νέους απειροπόλεμους πιλότους, καθώς είχαν χαθεί 445 πιλότοι στη Μάχη της Γαλλίας, και να αναπληρώσει τις υλικές της απώλειες με την κατασκευή νέων αεροσκαφών και παράλληλη επιδιόρθωση των παλιών. Ο Ντόουντινγκ, από τη συνολική στις αρχές Ιουλίου δύναμη 900 μαχητικών, μπορούσε να κρατήσει στον αέρα την ίδια στιγμή 600 μαχητικά. 

Η Λουφτβάφε που υπερτερούσε στον αριθμητικό συσχετισμό δυνάμεων μπορούσε επιχειρησιακά να χρησιμοποιήσει τα 2/3 των δυνάμεών της, ήταν δηλαδή σε θέση να αναπτύξει πάνω από την Αγγλία 750 βομβαρδιστικά μεγάλων αποστάσεων (Heinkel 111s, Do 17s, Junkers 88s), 600 μονοκινητήρια μαχητικά (Me 109s) και 150 με δύο κινητήρες (Me 110). Οι πρώτες όμως κιόλας αποστολές αποκάλυψαν σοβαρά προβλήματα τόσο στις τεχνικές δυνατότητες των αεροπλάνων (περιορισμένη ακτίνα δράσης, ασθενής αμυντικός οπλισμός για τα βομβαρδιστικά) όσο και στην τακτική που ως τότε χρησιμοποιούσαν.

Στο Γερμανικό επιτελείο ήταν σαφές ότι για να γίνει το Κανάλι προσπελάσιμο σε αποβατικές ενέργειες έπρεπε πρωτίστως να εξασφαλιστεί η αεροπορική κάλυψή τους. Αυτό συνεπαγόταν την εκτόπιση των Βρετανικών μαχητικών από τον αέρα, το βομβαρδισμό των αεροδρομίων, την καταστροφή των συστημάτων ραντάρ και επικοινωνιών, καθώς και την προσβολή των βασικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων.

Οι επιχειρησιακές επιλογές, όμως, του αρχηγού της Γερμανικής αεροπορίας Χέρμαν Γκέρινγκ υπερεκτίμησαν την αδυναμία του αντιπάλου, δεν αξιολόγησαν σωστά τη σπουδαιότητα των στόχων (π.χ. τις αεροπορικές βιομηχανίες) και αναλώθηκαν για ένα μακρό χρονικό διάστημα σε επιθετικές ενέργειες που δεν έπλητταν τον αντίπαλο, αντιθέτως του έδιναν χρόνο να ανασυνταχθεί.

III. Στις πρώτες αερομαχίες κατά τη διάρκεια του Ιουλίου πάνω από τις θαλάσσιες διαδρομές των εμπορικών πλοίων και οι δυο πλευρές είχαν βαριές απώλειες. Στο διάστημα αυτό μέχρι τις 12 Αυγούστου, η Λουφτβάφε είχε βυθίσει εμπορικά πλοία συνολικού εκτοπίσματος 30.000 τόνων. Παρ’ όλα αυτά ο εξαναγκασμός των Βρετανών σε καταστροφικές συγκρούσεις και η εξουδετέρωση της καταδιωκτικής αεροπορίας τους φαινόταν απρόσιτος στόχος. 

Οι επιθέσεις ήταν πια προβλέψιμες με τη βοήθεια των ραντάρ και η RAF μπορούσε τώρα να σηκώνει μέχρι και 60 μαχητικά ταυτόχρονα (5 μοίρες) σε ενιαίο σχηματισμό. Στις 12 Αυγούστου ο Γκέρινγκ άλλαξε τακτική. Οι επιθέσεις στράφηκαν ενάντια στα αεροδρόμια και τις βάσεις ραντάρ. Παρά τις πρώτες επιτυχίες των Γερμανών, οι Βρετανοί απάντησαν στις επιθέσεις με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα. 

Η «Ημέρα του Αετού», της εισβολής δηλαδή, αναβλήθηκε κάτω από το βάρος των απωλειών της Λουφτβάφε. Στις 13 Αυγούστου. 46 μαχητικά της χτυπήθηκαν, έναντι 13 των Βρετανών. Τις δύο επόμενες μέρες οι Γερμανοί έχασαν 75 αεροσκάφη, χωρίς δυνατότητες αναπλήρωσής τους. Αντίθετα, η αδιάκοπη και εντατικοποιημένη Βρετανική παραγωγή αεροπλάνων κάλυπτε τις απώλειες της RAF και της έδινε μεγαλύτερη ισχύ πυρός: 476 μαχητικά κατασκευάστηκαν τον Αύγουστο, 467 το Σεπτέμβριο και 469 τον Οκτώβριο.

Στις 24 Αυγούστου το Λονδίνο βομβαρδίστηκε για πρώτη φορά, πιθανώς από λάθος. Στα Γερμανικά σχέδια πάντως περιλαμβανόταν ο βομβαρδισμός της πόλης την ώρα της απόβασης ώστε να δημιουργηθεί πανικός και χάος στα μετόπισθεν των αμυνομένων. Η RAF απάντησε στο πρώτο αυτό πλήγμα με το βομβαρδισμό του Βερολίνου, κίνηση που, για λόγους προπαγάνδας και εντυπώσεων, αλλά και τακτικής, επικέντρωσε τις Γερμανικές προσπάθειες στην καταστροφή της Βρετανικής πρωτεύουσας. 

Οι μεγάλες ζημιές στην πόλη και οι χιλιάδες των θυμάτων της επίθεσης δεν άλλαξαν την τακτική εικόνα και τις δυνατότητες των αντιπάλων. Οι Γερμανοί εξακολουθούσαν να χάνουν περισσότερα αεροπλάνα απ’ όσα κατέστρεφαν. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1940, «μέρα της Μάχης της Αγγλίας», 61 αεροπλάνα της Λουφτβάφε χάθηκαν, επιφέροντας καίριο πλήγμα στις Γερμανικές δυνάμεις. Η απόβαση, μπροστά στις αντοχές της RAF και τις αδυναμίες των Γερμανικών μαχητικών, αναβλήθηκε για να ματαιωθεί οριστικά στη συνέχεια.

Στο διάστημα από τις 10 Ιουλίου έως τις 31 Οκτωβρίου η Λουφτβάφε μετρούσε 1.733 απώλειες αεροσκαφών έναντι 914 της RAF. Τα αποτελέσματα της Μάχης υπήρξαν καθοριστικά για την προσπάθεια των Ευρωπαίων να μπει φραγμός απέναντι στα σχέδια του Χίτλερ για τη δημιουργία της «Νέας Ευρώπης». Ήταν το πρώτο χαστούκι που ανάγκασε τον Χίτλερ να στρέψει το πρόσωπό του στην Ανατολή, όπου ο Ρωσικός λαός θα του ετοίμαζε με περισσή φροντίδα το επόμενο χτύπημα. 

Η Μάχη της Αγγλίας μπορεί να κερδήθηκε στους αιθέρες, όμως, μια τέτοια νίκη δεν θα μπορούσε να υπάρξει αν στο έδαφος δεν είχε εμπεδωθεί η πίστη στη νίκη και στις Ευρωπαϊκές αξίες που την ώρα εκείνη μόνη η Βρετανία μπορούσε να υπερασπιστεί. Το μήνυμα, όμως, είχε δοθεί και σε ολόκληρη την Ήπειρο για τη δημιουργία ενός κοινού αντιφασιστικού μετώπου που θα αναλάμβανε την υπεράσπιση της ελευθερίας των λαών της.

 Η Ανάπαυλα Ιούλιος – Οκτώβριος 1940

Μακρόχρονη σιωπή ακολουθεί την πτώση της Γαλλίας. Το κανόνι σίγησε. Ο πόλεμος σταμάτησε. Η ανθρωπότης εμβρόντητος μπροστά σε μια καταστροφή τόσο απρόβλεπτη και τόσο ολοκληρωτική.

Μερικοί ειδικοί που ανέλυσαν τις τεχνικές συνθήκες της Γαλλικής ήττας, κατέδειξαν τα αποτελέσματα του κεραυνοβόλου αιφνιδιασμού, τον οποίο προκάλεσε ο συνδυασμός του αεροπλάνου και του άρματος μάχης. Όμως το ευρύ παγκόσμιο κοινό συγκράτησε μόνο τη φυγή ολόκληρων στρατιών σε κατάσταση παραζάλης την άνανδρη κατάρρευση ενός λαού που άλλοτε ήταν τόσο γενναίος και υπερήφανος. Στο προοίμιο της ανακωχής, ο νικητής είχε γράψει τα ακόλουθα: 

Η Γαλλία ύστερα από ηρωική αντίσταση που εκδηλώθηκε με συνεχή σειρά αιματηρών μαχών, ηττήθη και κατέρρευσε. Η Γερμανία δεν επιθυμεί να δώσει στους όρους της ανακωχής χαρακτήρα ταπεινωτικό για ένα τόσο γενναίο αντίπαλο… Ο κόσμος αγνόησε αυτή την εκδήλωση τιμής προς τα Γαλλικά όπλα. Για πολλά χρόνια επικρατούσε η ιδέα, πως η Γαλλία δεν πολέμησε. Μια μερική αλήθεια έγινε απόλυτη αλήθεια που βάρυνε πολύ και βαραίνει ακόμη για την ηθική στάση του Γαλλικού έθνους.

Ο Hitler ζει μέρες αποθέωσης. Η νίκη του είναι πλήρης. Πρώτα πάνω στον εχθρό που τον μισούσε, αυτή την μισοπεθαμένη Γαλλία που βρίσκεται πια στη διάθεσή του. Έπειτα πάνω στους στρατηγούς του, που όλοι του είχαν μιλήσει για έναν φοβερά ισχυρό αντίπαλο, για ένα μακροχρόνιο πόλεμο, για μια τεράστια σπατάλη αίματος. Ο θρίαμβος τον γεμίζει ευδιαθεσία, σχεδόν αγαθότητα. Εγκατέλειψε το σκυθρωπό σταθμό διοίκησης στη Ρηνανία, για να έρθει να εγκατασταθεί σ’ ένα χωριό της Γαλλοβελγικής μεθορίου, το Μπρυλύ-ντε-Πες, δίπλα στο Ροκρουά.

Τώρα που είχε πάρει πια εκδίκηση, μπορεί να ξεκουραστεί λίγο και να πάρει ανάσα. Με δυο παλιούς συντρόφους του στο στρατό, επισκέπτεται τα πεδία των μαχών του 1914 – 1918, τις Φλάνδρες, την Καμπανιά, όπου έζησε το μαρτύριο του απλού φαντάρου. Ύστερα εγκαταλείποντας το Μπρυλύ-ντε-Πες που το επίπεδο τοπίο του δεν εμπνέει τον ρομαντισμό του, εγκαθίσταται στον Μέλανα Δρυμό, κοντά στο Φρόυντενστατ. Η Αλσατία που κατακτήθηκε, ξαναβρίσκεται στην πόρτα του. 

Την επισκέπτεται κι εκστασιάζεται μπροστά στο Γερμανικό χαρακτήρα της κι εκφράζει τη συμπόνια του για τους πληθυσμούς που επιστρέφουν από την γαλλική αιχμαλωσία τους στο Περιγκόρ. Στο Strasbourg η πλατεία Κλεμπέρ γίνεται AdolfHitlerπλάτς και στη Μυλούζη, προκαλώντας κάποια χαμόγελα, η ίδια τιμή γίνεται στην οδό ντυ Σωβάζ (του Άγριου). Το Vichy θα διαμαρτυρηθεί για την επαναπροσάρτηση, χωρίς συνθήκη, των δύο επαρχιών ύστερα εναντίον της απελάσεως του Γαλλόφωνου πληθυσμού της Lorraine. Ο Hitler δεν σκοτίζεται. 

Οι βλέψεις του προχωρούν πολύ πιο μακριά από την ανάκτηση της παλιάς Γερμανίας του 1871. Εκτός από το Metz και το Strasbourg λογαριάζει να ξαναπάρει τις παλιές Γερμανικές πόλεις του Βερντέν και της Τουλ. Θέλει να περιλάβει στα σύνορα του Reich τους Γερμανούς της θάλασσας, τους Ολλανδούς και να αποκαταστήσει τη Bουργουνδία στο Γερμανικό της χαρακτήρα, εγκαθιστώντας εκεί Γερμανικές αποικίες, που θα προσέφεραν οι πληθυσμοί της Τρανσυλβανίας και του Τυρόλου, που είχε ήδη ανακτήσει. 

Όμως θα ήταν πρόωρο να αποκαλύψει τα απώτερα αυτά σχέδια. Πρέπει πρώτα η Αγγλία να ζητήσει ειρήνη. Σ’ αυτό το σημείο ο Hitler δεν έχει καμιά αμφιβολία. Οι Άγγλοι είναι ρεαλιστές. Έχασαν το ηπειρωτικό τους ξίφος, τον Γαλλικό στρατό. Δεν έχουν να περιμένουν τίποτα από την Αμερική, που ο προηγούμενος πόλεμος την είχε κάνει να αντιπαθεί κάθε είδος επέμβασης στην Ευρώπη. Δεν έχουν τίποτα να περιμένουν απ’ τη Ρωσία: Η Ρωσία βλέπει με δάκρυα στα μάτια τις μεγάλες μας επιτυχίες, όμως η δύναμή της δεν της επιτρέπει να κτυπήσει τη Γερμανία και ο Molotov έσπευσε να συγχαρεί τον Führer για τη νίκη του εναντίον της Γαλλίας. 

Η Αγγλία λοιπόν είναι μόνη και θα έπρεπε να έχει παραφρονήσει για να συνεχίσει τον αγώνα, τη στιγμή που ξέρει, πως ο Adolf Hitler δεν θέλει να καταστρέψει ούτε το εμπόριό της ούτε την αυτοκρατορία της. Η Αγγλία, λέει στον Jodl, θα έχει την ειρήνη όποτε την θελήσει· αν την ζητήσει, εγώ είμαι έτοιμος… Το μόνο πράγμα που περιμένει απ’ αυτήν είναι ν’ αφήσει ελεύθερα τα χέρια της Γερμανίας για την αναδιοργάνωση της Ευρώπης και την επέκταση προς την Ανατολή.

Ολόκληρο το μήνα Ιούνιο στην Αγγλία δεν πέφτει ούτε μια βόμβα, τον Ιούλιο η αεροπορική δράση εξακολουθεί να περιορίζεται σε επιθέσεις εναντίον των λιμένων. Ο Hitler αναγγέλλει μερική αποστράτευση του Γερμανικού στρατού με τη διάλυση 35 μεραρχιών και διατάσσει να δοθούν εντολές στις διπλωματικές του αντιπροσωπείες να μην αποκρούουν κρούσεις Βρετανών πρακτόρων. Οι συζητήσεις του με το φιλικό του περιβάλλον περιστρέφονται όλες γύρω στο ίδιο θέμα: οι Άγγλοι θα διαπραγματευθούν· η εκστρατεία στη Δύση τελείωσε.

Ακριβώς τότε ένα δραματικό γεγονός, η καταστροφή μέρους του Γαλλικού στόλου, έρχεται να διακηρύξει με έμφαση την απόφαση της Αγγλίας να συνεχίσει τον πόλεμο με όλα τα μέσα. Αυτόν τον Γαλλικό στόλο που είχε γίνει εφιάλτης για τους Άγγλους, το Γαλλικό Ναυαρχείο τον είχε απομακρύνει όσο μπορούσε περισσότερο από τα μητροπολιτικά ύδατα. Ένα σημαντικό τμήμα του, 2 θωρηκτά, 8 αντιτορπιλικά, το πολύ μεγάλο υποβρύχιο Συρκούφ, περίπου 200 βοηθητικά σκάφη βρίσκονται στ’ Αγγλικά λιμάνια. 

Ένα άλλο τμήμα, 1 θωρηκτό και 4 καταδρομικά υπό τις διαταγές του ναυάρχου Γκοντφρουά, είναι αγκυροβολημένα στην Αλεξάνδρεια· 1 αεροπλανοφόρο και 2 θωρηκτά βρίσκονται στις Αντίλλες. Τα δύο μεγάλα πολεμικά των 35.000 τόνων που η κατασκευή τους τέλειωνε και βρίσκονταν σε κατάσταση πλεύσεως, δραπέτευσαν από τα ναυπηγεία, τη στιγμή που οι Γερμανοί έμπαιναν στη Βρετάνη. 

Όμως το Ζαν-Μπαρ, σκάφος χωρίς εξοπλισμό ακόμα, δεν έφτασε παρά στην Casablanca, ενώ το Ρισελιέ, εφοδιασμένο ήδη με τα πυροβόλα του των 15 ιντσών, είχε φθάσει στο Dakar. Επτά καταδρομικά σταθμεύουν στο Αλγέρι και αυτό που αποκαλείται δύναμη επιδρομών, δηλαδή η ισχυρότερη μοίρα, βρίσκεται στο λιμάνι του Μερς ελ – Κεμπίρ. Είναι εκεί τα θωρηκτά Βρετάνη και Προβηγκία, το μεταγωγικό αεροπλάνων Κομμαντάν Τεστ, 6 αντιτορπιλικά της κλάσεως του Τερίμπλ, τέλος τα πολύτιμα θωρηκτά μάχης Dunkerque και Strasbourg. Αυτά κυρίως τα σκάφη δικαιολογούν τις Αγγλικές ανησυχίες. 

Αν η Γερμανία κατόρθωνε να τα προσθέσει στο Scharnhorst και στο Gneisenau, θα διέθετε τότε μία μάχιμη δύναμη ή μια πειρατική ομάδα, εναντίον της οποίας θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί το σύνολο του Αγγλικού στόλου. Το άρθρο 7 της ανακωχής και ο όρκος του ναυάρχου Darlan είναι οι μόνες εγγυήσεις που προστατεύουν τη Great Britain εναντίον αυτού του κινδύνου.

Οι συνθήκες μέσα στις οποίες αποφασίσθηκε η επιχείρηση Καταπέλτης, που απέβλεπε στο να τεθεί εκτός μάχης ο Γαλλικός στόλος, παραμένουν σκοτεινές. Το Αγγλικό Ναυαρχείο ήταν της γνώμης να μην εκτελεστεί. Ο Churchill όμως την επέβαλε. Φαίνεται πως οι στρατιωτικοί λόγοι επηρέασαν λιγότερο την απόφασή του. Κυρίως ήταν η επιθυμία να αποδείξει με μια τραγική χειρονομία τη θέληση της Αγγλίας να πολεμήσει απεγνωσμένα. Πέρα για πέρα Αγγλικός τρόπος θα πει ο έντιμος ιστορικός του Vichy Ρομπέρ Άρον, να καις τα σκάφη σου θυσιάζοντας τα σκάφη των άλλων. 

Στ’ απομνημονεύματά του ο Churchill συγκρίνει τον εαυτό του με τον Δαντόν: Τι χρειάζεται; Τόλμη… Οι συνασπισμένοι Βασιλείς μας απειλούν· ας τους απαντήσουμε ρίχνοντάς τους ένα Βασιλικό κεφάλι… Η αναλογία ανάμεσα στις δυο αυτές περιπτώσεις δεν είναι φανερή και στο σύνολο τους τ’ αποτελέσματα της επιχείρησης Καταπέλτης υπήρξαν αποτρόπαια. Ήταν όμως μια επίδειξη ενεργητικότητας και δημιούργησε τις εντυπώσεις που είχε ελπίσει ο εμπνευστής της.

Στην Αγγλία η επιχείρηση Καταπέλτης εξελίχθηκε χωρίς δυσκολία. Τα Γαλλικά πληρώματα πιάστηκαν στον ύπνο και οι απώλειες περιορίσθηκαν σ’ έναν Άγγλο νεκρό και μερικούς τραυματίες. Στην Αλεξάνδρεια ο ναύαρχος Γκοντφρουά δέχθηκε να εξουδετερωθούν τα σκάφη του που σκούριαζαν μέσα στον όρμο, χωρίς μαζούτ και με τα ουραία των πυροβόλων τους αφημένα στην ξηρά. Στο Dakar το Ρισελιέ έπαθε ζημιές, όμως δεν αχρηστεύθηκε. Στο Μερς ελ – Κεμπίρ η τραγωδία έφθασε ως τη φρικτή λύση της.

Σύμφωνα με τους όρους ανακωχής, η δύναμη των καταδρομικών προχωρούσε στο έργον του παροπλισμού της. Τα πέντε μεγάλα πολεμικά βρίσκονταν αγκυροβολημένα δίπλα – δίπλα στο μισοτελειωμένο λιμενοβραχίονα. Τα έξι αντιτορπιλικά βρίσκονταν στην άλλη πλευρά του κόλπου, κάτω από τον υψηλό λόφο που δέσποζε πάνω στο λιμάνι. Οι φωτιές στα καζάνια ήταν σβησμένες και τα πληρώματα απασχολημένα με τη μεταφορά των πυρομαχικών στην ξηρά.

Η δύναμη Η υπό την διοίκηση του ναυάρχου Somerville εμφανίσθηκε στις 3 Ιουλίου, ώρα 7 το πρωί. Περιελάμβανε 1 καταδρομικό μάχης, 2 θωρηκτά και 1 αεροπλανοφόρο. Άρχισε να ποντίζει νάρκες στο δίαυλο, ύστερα ένα τελεσίγραφο δόθηκε στο ναύαρχο Ζανσούλ από τον πλοίαρχο Σ. Χόλλαντ. Το έγγραφο αυτό διατύπωνε ορισμένες προτάσεις με το δικαίωμα εκλογής:

• Να φύγουν τα σκάφη μαζί με την Αγγλική μοίρα, για να συνεχίσουν τον αγώνα εναντίον της Γερμανίας και της Ιταλίας,
• Να κατευθυνθούν σ’ ένα λιμένα του Ηνωμένου Βασιλείου με περιορισμένο πλήρωμα και υπό Βρετανικό έλεγχο,
• Να καταφύγουν στις Αντίλλες, όπου τα Γαλλικά πολεμικά θα μπορούσε να τεθούν υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Πολιτειών ως το τέλος των εχθροπραξιών,
• Να αυτοβυθισθούν τα σκάφη,
• Να απορριφθούν όλες οι προηγούμενες λύσεις και στην περίπτωση αυτή ο Άγγλος ναύαρχος γνωστοποιεί πως έχει τα αναγκαία μέσα και την εξουσιοδότηση να καταστρέψει τα Γαλλικά πολεμικά σκάφη.

Στον Γάλλο ναύαρχο δόθηκε μια προθεσμία έξι ωρών για να κάνει την εκλογή του.

Ήμουν προτεστάντης κι Αγγλόφιλος, θα γράψει αργότερα ο Ζανσούλ· η προσωπική μου αντίδραση ήταν να φύγουμε με τους Άγγλους. Είχε όμως επίγνωση πως αυτό θα προκαλούσε την καταγγελία της ανακωχής και την κατοχή της Βόρειας Αφρικής. Απάντησε στον Somerville, πως θα αντέτασσε βία στη βία. Όταν δόθηκε η διαταγή ν’ ανάψουν οι μηχανές, τα πληρώματα χειροκρότησαν πιστεύοντας πως ξαναμπαίνουν στη μάχη εναντίον των Γερμανών.

Δέκα μέρες μετά την ανακωχή, οι επικοινωνίες βρίσκονταν ακόμα σε πλήρη αποδιοργάνωση. Ο Darlan είχε αποσύρει τον πρότυπο σταθμό διοίκησής του που είχε εγκαταστήσει στο Μαινταινόν, κοντά στο Paris, πρώτα στο Ρουαγιάν κι έπειτα είχε μεταφέρει τα υπολείμματα του ναυαρχείου του στο Νεράκ, μικρή πόλη των Πυρηναίων, όπου η αδελφή του είχε ένα κτήμα κατάλληλο για προσωρινό άσυλο.

Ο Ζανσούλ περιορίσθηκε να στείλει ένα σύντομο μήνυμα, όπου χωρίς να αναφέρει τις άλλες προτάσεις, γνωστοποιούσε, ότι ισχυρή Αγγλική ναυτική δύναμη, του είχε δώσει προθεσμία έξη ωρών για να αυτοβυθισθεί και ότι είχε την πρόθεση ν’ αντιτάξει βία. Μια απάντηση που δεν την περίμενε, του ήρθε πέντε λεπτά πριν από τον πρώτο κανονιοβολισμό: το Γαλλικό Ναυαρχείο επιδοκίμαζε τη στάση του και τον διάτασσε ν’ απόρριψη το τελεσίγραφο.

Μια στιγμή πριν ο Ζανσούλ είχε πιστέψει, πως θ’ απέφευγε την τραγωδία. Είχε αναλάβει την ευθύνη να δείξει στον Χόλλαντ τις μυστικές εντολές, με τις οποίες ήταν εφοδιασμένος κάθε διοικητής Γαλλικού πολεμικού. Ο ναύαρχος Darlan υπενθύμιζε, πως το μόνιμο καθήκον ενός διοικητού ήταν να προτιμήσει να καταστρέψει το πλοίο του, παρά να το αφήσει να πέσει σε ξένα χέρια. Ο Χόλλαντ, ένας Γαλλόφιλος αξιωματικός με Γαλλική μόρφωση, που η αποστολή του τον έκανε να νιώθει σπαραγμό, έτρεξε να συναντήσει τον Somerville. 

Ο Somerville έσπευσε να πληροφόρηση το London, πως κατείχε την απόδειξη, ότι τα Γαλλικά πολεμικά δεν κινδυνεύουν να αιχμαλωτισθούν από τον εχθρό. Οι λόρδοι του Ναυαρχείου με τη σειρά τους φάνηκαν διατεθειμένοι να δεχθούν τη Γαλλική υπόσχεση. Όμως ο Churchill ήθελε το Βασιλικό κεφάλι του. Στις 16:26 ο Somerville έλαβε το συνοπτικό μήνυμα του Churchill: Οι Γάλλοι πρέπει να αυτοβυθισθούν ή πρέπει να τους βυθίσετε πριν να νυχτώσει.

Λίγο πριν τις 17:30 ο πλοίαρχος Χόλλαντ εγκατέλειψε το Dunkerque μεταφέροντας στο ναύαρχό του την τελευταία Γαλλική άρνηση. Όταν πέρασε μπροστά από το Βρετάνη, ο αξιωματικός επιφυλακής που δεν θα ζούσε παρά μερικές στιγμές ακόμα, του απέδωσε τιμές. Οι κανονιοβολισμοί άρχισαν στις 17:54. Τα Γαλλικά πολεμικά που δεν είχαν σηκώσει τις άγκυρες, ήταν ακίνητοι στόχοι. Το Strasbourg, καθώς και τα αντιτορπιλικά Τερίμπλ, Τίγρης και Βολτά αποσπάσθηκαν από τις άγκυρές τους και βγήκαν στο πέλαγος περνώντας ανάμεσα από τις νάρκες που είχαν ποντίσει οι Άγγλοι, τις ομοβροντίες που τα πλαισίωσαν και τα αεροπλάνα που τα κατεδίωξαν. 

Το Dunkerque, επιχειρώντας τον ίδιο ελιγμό, απέτυχε, αφού έριξε 40 οβίδες εναντίον του Hood. Το Προβηγκία, βαρά χτυπημένο, έπεσε στην ακτή βάλλοντας με όλα τα πυροβόλα του. Μια οβίδα των 15 κατέστρεψε το αντιτορπιλικό Μογκαντόρ. Το Βρετάνη τέλος, χτυπημένο από την πρώτη ομοβροντία, τινάχτηκε στον αέρα. Οι βολές των πυροβόλων σταμάτησαν, όταν ο ναύαρχος Ζανσούλ έδωσε σήμα, ότι όλα τα πολεμικά του ήταν εκτός μάχης. 

Την άλλη μέρα ωστόσο, με διαταγή του Λονδίνου τρία κύματα τορπιλοβόλων αεροπλάνων δοκίμασαν μάταια ν’ αποτελειώσουν το Dunkerque που είχε πάθει ελαφρές ζημιές. Πρόσθεσαν στη δράση τους και τον περιττό πολυβολισμό των βενζινακάτων που ήταν φορτωμένες ναύτες, ανεβάζοντας τους νεκρούς του Μερς-ελ-Κεμπίρ σε 1207, από τους οποίους 977 μόνο απ’ το Βρετάνη.

Θα μπορούσε αυτή η απρόκλητη επίθεση να προκαλέσει πόλεμο μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας. Προς στιγμήν ο ωροδείκτης της μοίρας δίστασε. Ο Darlan δήλωσε: Προδόθηκα από τους εν όπλοις συντρόφους μου· δεν πίστεψαν στο λόγο που τους είχα δώσει. Με διαταγή του τα πολεμικά διακόπτουν τη διαδικασία παροπλισμού τους. Διατάσσεται γενική αντεπίθεση με το Strasbourg και τα θωρηκτά του Αλγερίου. Αποφασίζεται ο αεροπορικός βομβαρδισμός του Γιβραλτάρ. 

Ο υπουργός των Εξωτερικών Πωλ Μπωντουέν κατορθώνει να αναβληθούν τα πολεμοχαρή αυτά μέτρα και περιορίζει την αντίδραση στη διακοπή των ανύπαρκτων πια διπλωματικών σχέσεων. Όμως η μνησικακία του Γαλλικού Ναυτικού και του Γαλλικού έθνους θ’ αργήσουν να σβήσουν.

Οι Εμπόλεμοι: Δυνάμεις και Εξοπλισμός

Η Μάχη της Αγγλίας είναι, ιστορικά, η πρώτη μάχη μεταξύ αμιγώς αεροπορικών δυνάμεων. Η Λουφτβάφφε είναι, θεωρητικά, πολύ πιο ισχυρή, σε αριθμό αεροσκαφών, από την αντίπαλό της. Διαθέτει για τη Μάχη της Αγγλίας, 2.660 αεροσκάφη παντός τύπου:

· 1015 βομβαρδιστικά οριζόντιας ρίψης των τύπων Ντορνιέ Do-17, Do-172 και Do-215, Χένκελ He-111 και Γιούνκερς Ju- 88

· 346 βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης Γιούνκερς Ju-87 (τα επονομαζόμενα "Στούκας")

· 903 καταδιωκτικά Μέσσερσμιτ Bf109

· 375 μαχητικά Μέσσερσμιτ Bf110

Το καλύτερο καταδιωκτικό συνοδείας των βομβαρδιστικών, που διαθέτει η Λουφτβάφφε, είναι το Messerschmitt Bf 109. Ανώτερο σε ταχύτητα και ευχέρεια χειρισμών από το Χάρικεϊν και ανταγωνιζόμενο ευθέως το Σπίτφαϊρ, έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα: Την περιορισμένη ακτίνα δράσης του, που ανέρχεται μόνο σε 360 μίλια (600 km). Αυτό έχει ως συνέπεια να μπορεί να παραμένει, το μέγιστο, περίπου 20 λεπτά πέρα από τη Μάγχη. 

Το μικτής χρήσης καταδιωκτικό - βομβαρδιστικό Messerschmitt Bf 110 δεν μπορεί καν να συγκριθεί με τα Βρετανικά καταδιωκτικά: Είναι πολύ αργότερο και ιδιαίτερα δυσχερές στους χειρισμούς και, κατά συνέπεια, στην ευκινησία που απαιτείται για να αντιπαρατεθεί με αυτά.

Η RAF, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Γερμανικής πλευράς, διαθέτει περίπου 300 καταδιωκτικά αεροσκάφη. Η εκτίμηση αυτή είναι λάθος. Είναι αλήθεια ότι η Καταδιωκτική Αεροπορία της Βρετανίας είχε υποστεί σημαντικές απώλειες κατά τη διάρκεια απεμπλοκής των Βρετανικών δυνάμεων από το Γαλλικό έδαφος στην Δουνκέρκη. Ο Τσώρτσιλ, όμως, είχε επιβάλει ως υπουργό αεροπορικών εξοπλισμών τον, καναδικής καταγωγής, Μαξ Έικεν, γνωστότερο ως Λόρδο Μπίβεμπρουκ, μεγιστάνα του Τύπου. 

Ο Λόρδος είναι άσχετος περί τα εξοπλιστικά και ολόκληρη η RAF εξεγείρεται κατά του διορισμού του. Ωστόσο, η μεγάλη του ενεργητικότητα είναι αδιαμφισβήτητη και αποδεικνύεται και στην πράξη: Τον Μάιο το Υπουργείο ανακοινώνει στην RAF την παράδοση 325 νέων αεροσκαφών, αντί των προβλεπόμενων 261. Η αύξηση της παραγωγής δεν σταματά, ακόμη και κατά τους μήνες που η Βρετανία δοκιμάζεται σκληρά από τους βομβαρδισμούς.

Επικεφαλής της Διοίκησης Καταδίωξης (Fighter Command) είναι ο Στρατάρχης Σερ Χιου Ντάουντινγκ (Sir Hugh Dowding). Παλαιός πιλότος ο ίδιος, υποστήριξε εξ αρχής την δημιουργία 55 σμηνών καταδιωκτικών, ως ελάχιστο όριο ασφαλείας των Βρετανικών Νήσων. Δύο τύποι αεροσκαφών (εκτός των παλαιών Μπλένχαϊμ) επρόκειτο να απαρτίσουν αυτά τα σμήνη: Το Χάρικεϊν (Hurricane) και το Σπίτφαϊρ (Spitfire). 

Στην πράξη το Σπίτφαϊρ αποδείχθηκε καλύτερο και ο Ντάουντινγκ πίεσε με όλες του τις δυνάμεις για την στροφή της παραγωγής προς αυτό. Με όλες αυτές τις συγκυρίες, η Διοίκηση Καταδίωξης διαθέτει περίπου 700 καταδιωκτικά αεροσκάφη, από τα οποία πάνω από 600 είναι των δύο αυτών τύπων, διπλάσιο, δηλαδή, αριθμό από αυτόν που υπολογίζουν οι Γερμανοί κατά την έναρξη της Μάχης της Αγγλίας.

Οι Γερμανοί αγνοούν, επίσης, το βασικό αμυντικό όπλο των Βρετανών, το σύστημα έγκαιρης επισήμανσης των αεροσκαφών τους με τη βοήθεια του συστήματος που αρχικά ονομάστηκε RDF (Radio Detection Finding, Ραδιοεντοπισμός) και, αργότερα, μετονομάστηκε σε Ραντάρ. Ήταν επινόηση του Σερ Ρόμπερτ Ουάτσον - Ουάτ (Sir Robert Watson - Watt), επικεφαλής του Εθνικού Ινστιτούτου Φυσικής.

Το δίκτυο των σταθμών ραντάρ έφερε το όνομα "Chain Home" και συνοδευόταν από ένα ακόμη επικουρικό δίκτυο, για την ανίχνευση αεροσκαφών που πετούν χαμηλά και επονομάστηκε "Chain Home Low-Flying". Χάρη στο ραντάρ, που, το 1940, η Βρετανία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που το διαθέτει, οι Βρετανοί μπορούν να ανιχνεύουν την τακτική των αντιπάλων και να αναπτύσσουν κατάλληλα τις δυνάμεις τους για την αντιμετώπισή τους. 

Παρά την ύπαρξη του ραντάρ, οι Βρετανοί δεν παραμελούν και το Σώμα των Παρατηρητών (Observer Corps), επειδή το ραντάρ κατοπτεύει μεν τις ακτές, δεν μπορεί, όμως, ακόμη, να κάνει το ίδιο και με τα ενδότερα της χώρας. Μια ακόμη, ζωτικής σημασίας για την έκβαση της Μάχης και την Διοίκηση Καταδίωξης υπηρεσία ήταν αυτή της αναγνώρισης εχθρικών ή φίλιων αεροσκαφών. 

Η περισσότερο χρησιμοποιούμενη μέθοδος επονομάσθηκε IFF (από τα αρχικά των λέξεων "Identification Friend or Foe", καθορισμός φίλιου ή εχθρικού (αεροσκάφους)) και βασιζόταν σε μια συσκευή, που την έφεραν μόνο τα Βρετανικά αεροσκάφη: Η συσκευή αυτή δεχόταν σήμα από μια αντίστοιχη επίγεια και το επανεξέπεμπε πολύ πιο ισχυρό. Έτσι, η επίγεια δύναμη αναγνώρισης μπορούσε, ακόμη και με ασαφή οπτική επαφή, να αναγνωρίσει, από την ισχύ του λαμβανόμενου σήματος, τα φίλια αεροσκάφη. 

Παράλληλα, επειδή προέβλεπαν ότι τα αεροδρόμια των Sector Stations θα ήταν από τους βασικούς στόχους του αντιπάλου, έχουν μεταφέρει εκεί ποσότητες από όλα τα απαραίτητα υλικά που απαιτούν οι επισκευές τους.

Οι Γερμανοί, από την πλευρά τους, διέθεταν ένα σύστημα εντοπισμού στόχων κατά τους νυκτερινούς βομβαρδισμούς, το οποίο αποκαλούσαν, λόγω του σχήματος των ακτίνων εντοπισμού, "Knickebein" (στραβό πόδι). Ωστόσο, οι πρώτες εφαρμογές του δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικές, και η ραδιοκατεύθυνση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως υποτυπώδης. Ως συνέπεια, οι πρώτοι από τους νυκτερινούς βομβαρδισμούς, που επιχείρησαν οι Γερμανοί, είχαν πενιχρά αποτελέσματα. 

Το σύστημα βελτιώθηκε σημαντικά, κύρια χάρη στην αλλαγή στοιχείων στις κεραίες του, ωστόσο οι Βρετανοί επινόησαν ένα σύστημα, που επονόμασαν "ασπιρίνη" και κατάφεραν να το εξουδετερώνουν, επειδή οι Γερμανοί όφειλαν να το θέτουν σε λειτουργία αρκετά πριν τα αεροσκάφη τους προσεγγίσουν τους στόχους.


Στρατηγική

RAF

Ο Ντάουντινγκ κατένειμε τις δυνάμεις της Διοίκησης Καταδίωξης σε τέσσερεις Ομάδες, τις οποίες επονόμασε Sector Stations:

· Η Ομάδα 13, με κέντρο Διοικήσεως στο Νιούκαστλ (Newcastle), ελέγχει ολόκληρη τη Βρετανία από το κέντρο και βορειότερα. Διοικείται από τον Ρίτσαντ Σολ (Richard Saul).

· Η Ομάδα 12, με κέντρο Διοικήσεως στο Τσερτς Φέντον (Church Fenton) του Νόττιγχαμ, ελέγχει τα βιομηχανικά κέντρα της περιοχής των "Midlands" και το Λονδίνο. Διοικείται από τον Σερ Τράφορντ Λι - Μάλλορι (Trafford Leigh-Mallory).

· Η Ομάδα 10 , με κέντρο Διοικήσεως στο Φίλτον (Filton) του Μπαθ, ελέγχει την Νοτιοδυτική Αγγλία. Διοικείται από τον Σερ Κουέντιν Μπραντ (Quintin Brand).

· Η Ομάδα 11, πιο σημαντική από όλες, ελέγχει την Νοτιοδυτική Αγγλία, δηλαδή την περιοχή όπου οι Άγγλοι περιμένουν την εισβολή των Γερμανικών δυνάμεων. Κέντρο Διοικήσεως έχει στο Μπίγκιν Χιλ (Biggin Hill) του Άξμπριτζ. Διοικείται από τον Σερ Κιθ Παρκ (Keith Park)

Ο ίδιος ο Ντάουντινγκ έχει ως έδρα της Διοίκησης Καταδίωξης το Μπέντλεϊ Πράιορι (Bentley Priory).

LUFTWAFFE

Ο Γκέρινγκ, αντίστοιχα, έχει κατανείμει τις δυνάμεις του σε τρεις αεροπορικούς στόλους:

· Ο Luftflotte 2 διοικείται από τον Στρατάρχη Άλμπερτ Κέσελρινγκ (Albert Kesselring), εδρεύει στις Βρυξέλλες και το κέντρο Διοικήσεώς της βρίσκεται στο Γκρι Νε απέναντι από τις Βρετανικές ακτές. Αντικειμενικοί στόχοι του βρίσκονται στη γραμμή Πόρτσμουθ - Μάντσεστερ.

· Ο Luftflotte 3 διοικείται από τον Στρατάρχη Χούγκο Σπέρρλε (Hugo Sperrle), εδρεύει στο Παρίσι και έχει κέντρο Διοικήσεως στη Ντωβίλ (Dauville). Αντικειμενικοί του στόχοι οι νότιες και νοτιοδυτικές κομητείες της Αγγλίας.

· Ο Luftflotte αριθ. 5 εδρεύει στην Νορβηγία, διοικείται από τον Πτέραρχο Στουμπφ (Stumpf) και έχει αντικειμενικούς στόχους στη βόρεια Αγγλία και στην Σκωτία.



Διαβάστε την συνέχεια στο Μέρος Β'

SHARE

• 
• 
• 
• 
•