«Ζάμαντας», από την παράδοση της Πεντάπολης Σερρών

Η λαϊκή παράδοση της Πεντάπολης θέλει η ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής, πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα, να γιορτάζεται κάθε χρόνο στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, με διήμερο πανηγύρι.Η γιορτή αρχίζει το απόγευμα της Πέμπτης με αποκορύφωμα των λαϊκών εκδηλώσεων, τον τοπικό χορό «Ζάμαντα», που χορεύεται με ζουρνάδες και νταούλια και ξέχωρη λεβεντιά από τους συγχωριανούς μας.








«ΖΑΜΑΝΤΑΣ»

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΠΟΛΗΣ ΣΕΡΡΩΝ

Εισαγωγή

Πεντάπολη (Σαρμουσακλή) Σερρών είναι το κεφαλοχώρι των πέντε Νταρνακοχωρίων: του Νέου Σουλίου (Σουμπάσκιοϊ), του Αγίου Πνεύματος (Βεζνίκου), του Χρυσού (Τοπόλιανη) και του Εμμανουήλ Παπά (Ντο-βίστα). Βρίσκεται ΝΑ της πόλης των Σερρών και απέχει από αυτή 13 χιλιόμετρα.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής αυτής είναι η κοινή ντόπια καταγωγή των κατοίκων και η ομιλούμενη γλώσσα που χαρακτηρίζεται για τις ιδιομορφίες της, στο τυπικό, στην προφορά και στον τονισμό. Η ιστορία της είναι συνυφασμένη με την ιστορία γενικότερα της Μακεδονίας και γνώρισε τους ίδιους κατακτητές που απείλησαν την πολύπαθη ευρύτερη αυτή περιοχή.

Η λαϊκή παράδοση της Πεντάπολης θέλει η ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής, πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα, να γιορτάζεται κάθε χρόνο στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, με διήμερο πανηγύρι.

Η γιορτή αρχίζει το απόγευμα της Πέμπτης με αποκορύφωμα των λαϊκών εκδηλώσεων, τον τοπικό χορό «Ζάμαντα», που χορεύεται με ζουρνάδες και νταούλια και ξέχωρη λεβεντιά από τους συγχωριανούς μας.

Το τελετουργικό της γιορτής και του εθίμου σας το περιγράφω όπως ακριβώς ακολουθείται εδώ και πάρα πολλά χρόνια.

Η γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής

Το πρωί της ημέρας αυτής, αφού ψαλεί ο όρθρος στον κεντρικό Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου, ακολουθεί η τέλεση της Θείας Λειτουργίας στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Εκεί είναι και ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος της λαϊκής πανήγυρης, η οποία αρχίζει από το απόγευμα της παραμονής (Πέμπτη) και τελειώνει αργά το βράδυ της ημέρας της Ζωοδόχου Πηγής (Παρασκευή).

Μόλις τελειώσει η θεία Λειτουργία, νέοι του χωριού παραλαμβάνουν τις ιερές εικόνες από τον πολιούχο Άγιο Αθανάσιο, τα δύο παρεκκλήσια, την Αγία Παρασκευή και Αγία Βαρβάρα, καθώς και από τα τρία εξωκκλήσια, του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Νικολάου. Αφού τις στολίσουν με κεντητά πολύχρωμα υφάσματα, «καρέδες» και λουλούδια των αγρών, τις επωμίζονται και σχηματίζουν θρησκευτική πομπή

Της πομπής προηγούνται η φιλαρμονική του χωριού (τα νεότερα χρόνια), θρησκευτικά λάβαρα και εκκλησιαστικά εξαπτέρυγα. ακολουθούν οι νέοι με τις ιερές εικόνες στολισμένες στους ώμους των, οι ιερείς με τους ψάλτες και τις εκκλησιαστικές επιτροπές της εκκλησίας, των παρεκκλησίων και των εξωκκλησιών.

Αμέσως μετά, ακολουθούν όλοι οι κάτοικοι του χωριού με αναμμένες λαμπάδες Η πομπή συνοδευόμενη από κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών κατευθύνεται στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας στο οποίο, αφού φτάσει, ο ιερέας «διαβάζει Αγιασμό» και οι νέοι περιφέρουν τις άγιες εικόνες τρεις φορές γύρω από την εκκλησία. Έξω δε από τις πόρτες των σπιτιών, από τα οποία διέρχεται η θρησκευτική πομπή, καίγονται θυμίαμα και κεριά.

Στη συνέχεια οι νέοι με τις εικόνες και μαζί τους ο ιερέας ανεβασμένος σ' ένα περήφανο και δυνατό άλογο, το οποίο είναι στολισμένο, φορώντας το επιτραχήλιο και κρατώντας με το δεξί του χέρι μια εικόνα κατευθύνεται με ακολουθία πιστών προς το εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία.

Από εκεί κατευθύνονται στον Άγιο Γεώργιο και μετά στον Άγιο Νικόλαο. Σε κάθε εκκλησία γίνεται θρησκευτική τελετή και περιφέρονται τρεις φορές οι εικόνες. Από τον Άγιο Νικόλαο, η πομπή κατευθύνεται και περιοδεύει στην αγροτική περιοχή του χωριού. Σε ορισμένα μεγάλα σταυροδρόμια με προσανατολισμό τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, όπως στη «Ζαγγαριάνη», στα «Τόπια», στο «Ντίκιλτάς(ι)», στον «Περιστεριό», καθώς και σε όλα τα παρεκκλήσια και εξωκλήσια, ο ιερέας δέεται προς τον Επουράνιο Κύριο «υπέρ προστασίας της κωμοπόλεως ταύτης και των κατοικούντων εν αυτής» και για καλή σοδειά της γεωργικής παραγωγής. Κατά τις δεήσεις αυτές, ο ιερέας τοποθετεί, θάβοντας μέσα στη γη, ή στον κορμό κάποιου εύρωστου δέντρου «προσφορά» (αγιασμένο αντίδωρο) από τη Θεία Λειτουργία ή όπως λέγεται «Ύψωμα».

Αφού γίνει κατά τον τρόπο αυτό η περιφορά, στους αγρούς του χωριού και μόλις φτάσει η πομπή στην τοποθεσία «Περιστεριός», κατευθύνεται στην Αγία Παρασκευή. Εκεί την υποδέχονται συγκεντρωμένοι οι κάτοικοι με κωδωνοκρουσίες (και πυροβολισμούς στον αέρα παλαιότερα). Μετά την περιφορά των εικόνων γύρω από την εκκλησία σχηματίζεται μεγάλη πομπή, όπως προαναφέρθηκε, η οποία κατευθύνεται στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου. Εκεί, αφού περιφερθούν και πάλι οι εικόνες, τοποθετούνται από τους νέους στις θέσεις τους και τελείται Ακολουθία.


Ο ιδιαίτερος παραδοσιακός χορός του «Ζάμαντα»

Αφού τελειώσει η περιφορά των εικόνων όλοι συγκεντρώνονται στην πλατεία της Αστυνομίας. Ο χώρος αυτός τα πολύ παλιά χρόνια αποτελούσε το κέντρο (ακρόπολη) των γύρω οικισμών και εδώ βρισκόταν η κατοικία του άρχοντα της περιοχής [Μπεϊλίκ(ι)]. Στην πλατεία αυτή ακολουθεί λαϊκό πανηγύρι που ανοίγει με το χορό του «Ζάμαντα» κατά τη διάρκεια του οποίου χορεύουν όλοι γέροι και νέοι και τελειώνει όταν κάποιος, συνήθως από τους προύχοντες φωνάζει: Αϊντε κάηκαν τ' αρνούδια (αρνιά). Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι κάτοικοι με τους φιλοξενούμενους πρέπει να πάνε για φαγητό και το απόγευμα να συνεχίσουν το γιορτασμό.

Για τις ρίζες του εθίμου αυτού και ιδιαίτερα του χορού «Ζάμαντα» υπάρχουν δύο αναφορές.

Στην πρώτη η φαντασία των απλοϊκών κατοίκων της περιοχής έπλασε ένα μύθο. Δημιούργησε ένα φανταστικό αχόρταγο τέρας - δράκο τη «Λάμια». Αυτή φύλαγε το «τρανό σουλνιάρ(ι)» δηλαδή μια πηγή νερού με βρύσες, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να φοβούνται να πάρουν νερό και να είναι έτσι καταδικασμένοι σε λειψυδρία. Έρχεται λοιπόν ο γενναίος ήρωας - το δυνατό παλικάρι - ο «Ζάμαντας» και σκοτώνει το θεριό «Λάμια» και το πολύτιμο νερό πλημμυρίζει με ζωή τη γύρω περιοχή.

Η άλλη αναφορά φαίνεται πιο πραγματική. Έχει τις ρίζες της στην περίοδο παρακμής του Βυζαντίου και της κυριαρχίας των Οθωμανών. Όταν οι κάτοικοι του χωριού γιόρταζαν χορεύοντας και πανηγυρίζοντας μετά την Ανάσταση τον ερχομό της άνοιξης έτσι όπως συνήθιζαν να κάνουν πολλά χρόνια οι αλλόθρησκοι κατακτητές με διάφορα προσχήματα προκαλούσαν τους χριστιανούς δημιουργώντας πολλές φορές σοβαρά επεισόδια. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να σταματούν οι θρησκευτικές και λαϊκές εκδηλώσεις «Χαλνούση του παναήρ(ι)» η προσμονή των οποίων και η προετοιμασία για αυτές ήταν ιδιαίτερα σημαντικές για τη ζωή ολόκληρου του χωριού.

Κατά τη διάρκεια λοιπόν ενός τέτοιου μεγάλου πανηγυριού όλος ο κόσμος ήταν πιασμένος στο χορό «τρία κάτια χουρός γένουνταν» δηλαδή χόρευε τόσος κόσμος ώστε να έχουν σχηματιστεί τρεις ομόκεντρες κυκλικές σειρές με την ελπίδα πως αυτή τη φορά το πανηγύρι τους θα ολοκληρώνονταν έτσι όπως το ήθελαν. Ξαφνικά όμως αντιλαμβάνονται να ανηφορίζει και να πλησιάζει το βάρβαρο μπουλούκι των άπιστων Οθωμανών. Εξαγριωμένοι αυτοί χτυπώντας και βρίζοντας τους κατοίκους ήθελαν και πάλι να τους «χαλάσουν» τη γιορτή. Ήταν γνωστή αυτή η τακτική ορισμένων βαθμοφόρων Οθωμανών προς τους Χριστιανούς διαφόρων περιοχών με σκοπό να τους εξαναγκάσουν σε εξισλαμισμό ή να επωφεληθούν από αρπαγές φόρων και περιουσιών.

Να όμως που ένας λεβέντης δεν ανέχτηκε τις αφόρητες προκλήσεις και τραμπουκισμούς των απίστων και ξεπετάχτηκε μέσα από το πλήθος που ήταν συγκεντρωμένο - ένα δυνατό και ψυχωμένο παλικάρι. Ήταν γιος μιας χήρας μάνας και προτάχθηκε για να αναμετρηθεί στην προκλητική πρόσκληση του Οθωμανού αρχινταή που δρούσε στην περιοχή. Αυτός ο βάρβαρος Οθωμανός ήταν γνωστός, ή τον αποκαλούσαν με το όνομα «Ζάμαντα» (πιθανόν η ονομασία αυτή να προήλθε από τις οθωμανικές λέξεις Zantarma = χωροφύλακας και Zantarmalik = το επάγγελμα του χωροφύλακα - νταηλίκι - τραμπουκισμός).

Άρχισαν τότε να χτυπιούνται κάτω από τα τρομαγμένα και ανήσυχα βλέμματα όλων και τις σπαρακτικές παρακλήσεις της μάνας. Ο αγώνας όμως ήταν άνισος για το νέο γιατί με δόλιο τρόπο (κρατούσε ο Ζάντας δεντρί ξεριζωμένο, λέει ο στίχος του τραγουδιού) κατάφερε να τον χτυπήσει θανάσιμα. Το τι επακολούθησε τότε μπορούμε να το φανταστούμε. Στην αρχή πανικός και ξεφωνητά του πλήθους, καθώς έβλεπαν το παλικάρι που ξεψυχούσε πλημμυρισμένο στα αίματα στη σπαρακτική αγκαλιά της μάνας του. Οι βάρβαροι αναστατωμένοι από την ανέλπιστη αυτή τη φορά εξέλιξη της επιδρομής τους αποχωρούσαν βιαστικά φοβούμενοι κάποιο επεισόδιο αντεκδίκησης.

Το σοβαρότατο και δυσάρεστο αυτό γεγονός μαθεύτηκε σε όλη την περιφέρεια και πιθανόν να αποτέλεσε αιτία για εντονότατες διαμαρτυρίες προς το Σουλτάνο της Υψηλής Πύλης. Για να αποφύγουν οι κατακτητές αντιδράσεις και επεισόδια παρεχώρηοαν προς τους κατοίκους ιδιαίτερα προνόμια ελευθερίας, ιδιοκτησιών, φόρων κ.λπ. Από τότε αρχίζει για τον τόπο μια καλύτερη ζωή. (Η περιοχή σε απογραφές του 13ου - 14ου αιώνα έχει σημαντικό οικονομικό ενδιαφέρον και ειδικό ιδιοκτησιακό καθεστώς, έναντι της Οθωμανικής αυτοκρατορίας).

Σε ανάμνηση της θυσίας του νέου και ως ελάχιστο φόρο τιμής οι άνθρωποι του χωριού μετέβαλαν τα συναισθήματα τους σε λόγο (τραγούδι), κίνηση και μελωδία προϊόντα της λαϊκής, δημιουργίας. Έτσι η λαϊκή μούσα θέλοντας να υμνήσει το γενναίο παλικάρι δημιουργεί στίχους και τραγουδά το «Ζάμαντα».

«ΟΥ ΖΑΜΑΝΤΑΣ»

Του παναήρι γένιτ1
μιγάλου παναήρι.

Αράδα2 κάντιν3 άρχουντοις
αράδα κι παπάδοις.

Αράδα κι φτουχουλουγιά
σ'τουν ήλιου, στουν προυσήλιου4.
Σ ν' αράδα τ' αρχουντόπουλα
μι χέρια σταυρουμένα.

Διψούν οι μάνες για νιρό
κι τα πιδιά για γάλα.

Όλνοι του Θιό παρακαλούν
τουν Κύριου δοξάζουν.

Κύριη μην έρθη ου Ζάμαντας
χαλνά του παναήρι.

Κι λόγου δεν επλήρουσι
κι συντυχιά δεν τούχει.

Κι ου Ζάμαντας απώφτασι5
σαν φίδι πυρουμένου.

Κρατεί δεντρί στου χέρι του
δεντρί ξηριζουμένου.

Βάζει τηλάλ(ι)6 κι φώναξι
στη μέσ(η) στου παναήρι.

Ποιος είνι άξιους κι άγουρους7
ποιος είνι παλικάρι.

Να βγη για να παλαίψουμι
στη μέσ(η) στου παναήρι.

Κανείς δεν πιλουγήθηκι8
απόλ(ου) του παναήρι.

Μον'τσ χήρας γιος πλουγήθηκε
τσ χήρας του παλικάρι.

Ιβγήκι κι πινευτικι9
μέσα στου παναήρι.

Ιγώ μι άξιους κι άγουρους
ιγώ μι παλικάρι.
Να βγω για να παλαίψουμι στη μέσ(η) στου παναήρι.

Κάτσι πιδίμ'μη πιάνηση
μη Ζάμαντα μη βγαίνεις.

Ιψές10 κι σι ουνειρεύτικα
(α)' χαμνό11 (ο)'νειρου σι είδα.


Είδα τουν ουρανό θουλό
κι τ άστρα ματουμένα12.

Μη του θηρίου πιάστηκι
μη του θηρίο παλεύει.

Απ' τα μαλλιά τουν άρπαξι
στα μάρμαρα τουν κρούει13.

Γιμίζου τόπους γ' αίματα
τα μάρμαρα κουμάτια.

Κι μάνα του, τουν έκλιγι
κι μάνα του, τουν λέει.

Δεν σ'ίλιγα νι γω, νι γιε μ'
νι γιέμ'νι παΠικάρι μ'.

Μι Ζάμαντα μη πιάνιση
σ'του παναήρ(ι) μη βγαίνεις

Γιατί πιδίμ' δεν μί άκουσες
του ονείρου που σ' είδα.

Έχασες τώρα τα νιάτα σου
και την παλικαριά σου.

1 Γίνεται
2 Στη σειρά
3 Κάθονται
4 Απέναντι στον ήλιο
5 Που έφτασε
6 Κήρυκα - τελάλη
7 Ανδρείος
8 Αποκρίθηκε
9 Αυτοπροβλήθηκε - επαινεύτηκε
10 Χτες
11 Κακό
12 Γεμάτα αίματα
13 Χτυπά

Η λαϊκή ψυχή και ο αυθορμητισμός των ανθρώπων συνθέτει ένα ιδιαίτερο ρυθμό και κινητικό μοτίβο που συνοδεύουν το «Ζάμαντα». Οι πρωτοστατούντες στο χορό είναι όλοι με τις τοπικές γιορτινές φορεσιές τους.

Οι άντρες μπροστάρηδες πάντα στο χορό του «Ζάμαντα» με το λευκό γαρίφαλο στο πέτο πριν σύρουν το χορό βγάζουν με περηφάνια το προικάτο μαντήλι της μάνας και το ανεμίζουν.

Οι γυναίκες φορούν και αυτές την επίσημη φορεσιά τους. Το μεταξωτό φουστάνι με την κεντητή ποδιά. Στο κεφάλι φορούν μαντηλοδέσι μεταξωτό και στο δεξί αυτί στερεώνουν τη «Φαντακιά» (μερικά ανθισμένα αγριολούλουδα τα οποία φρόντιζαν από νωρίς το πρωί να τα έχουν επιλέξει και ετοιμάσει). Στη μέση τους έχουν πιασμένο στη ζώνη μεταξωτό μαντήλι και στο στήθος κρεμασμένες χρυσές αλυσίδες σε διπλές και τριπλές σειρές με τις χρυσές ντούμπλες και τα φλουριά (ένδειξη κοινωνικής και οικονομικής καταγωγής).

Τα χρώματα που κυριαρχούν στις φορεσιές το βαθύ μπλε, το βυσσινί, το πράσινο, το μοβ, το μπορντό, το βιολετί, όλα σε επιβλητικές σκούρες αποχρώσεις και μεταξωτή ύφανση. Τα όργανα, οι ζουρνάδες και το νταούλι ορίζουν με χαρακτηριστικούς ήχους το ξεκίνημα και ο ζάμαντας αρχίζει. Ο ρυθμός του αργός, βαρύς, λεβέντικος, περήφανος, καρτερικός.

Ο νταουλτζής, πάντα κοντά και μπροστά από τον πρώτο χορευτή σε μια περίεργη μυσταγωγική κινητική και ρυθμική επικοινωνία. Λίγο πιο πίσω πάντα οι ζουρνάδες, παίζοντας την αργή μελωδία του ζάμαντα, συντελούν στη δημιουργία μιας εκστατικής ατμόσφαιρας. Τα βλέμματα και π προσοχή όλων στραμμένα στον ιδιαίτερο αυτό χορό. Τον χορεύουν μόνο άντρες. Πρώτοι ξεκινούν το χορό οι γεροντότεροι, οι πιο αξιοσεβούμενοι και μερακλήδες κάτοικοι του χωριού και ακολουθούν οι νεότεροι. Αφού χορέψουν οι άντρες που μπορούν τον αργό ζάμαντα, το νταούλι και οι ζουρνάδες δίνουν χωρίς διακοπή πιο γρήγορο ρυθμό και η ατμόσφαιρα αλλάζει. Τον πρώτο λόγο παίρνουν τώρα οι γυναίκες. Πρώτες πιάνουν με περηφάνια και καμάρι οι αρχόντισσες και ακολουθούν οι νεότερες. Είναι τιμή για κάθε κοπέλα να χορέψει μπροστέλα στο χορό στην πλατεία την ημέρα αυτή του «Ζάμαντα». Πιστεύουν ότι η χρονιά θα είναι τυχερή για αυτές.

Οι χορευτικές φιγούρες και κινήσεις του χορού του «Ζάμαντα» είναι και αυτές πολύ ιδιαίτερες. Μόνο ο πρώτος χορευτής σέρνει το χορό πιασμένος με το μαντήλι από το δεύτερο στη σειρά. Ο δεύτερος συνήθως είναι πιο νεότερος ή δυνατότερος για να τον υποβαστάζει με το μαντήλι κατά την εκτέλεση των κινήσεων. Πολλές φορές ο γιος κρατούσε τον πατέρα. Οι υπόλοιποι συνοδεύουν μιμούμενοι κάποιες κινήσεις του πρώτου.

Κάθε πρωτοχορευτής έχει τη δική του χαρακτηριστική χορευτική φόρμα. Αυτοσχεδιάζει και καθιερώνει ένα ιδιαίτερο προσωπικό κινητικό μοτίβο το οποίο ακολουθούν και όσοι απόγονοί του αγαπούν το χορό. Οι κινήσεις του σώματος είναι δυναμικές και ελεύθερες αλλά συγκρατημένες. Χαρακτηριστικά τα βαθιά καθίσματα με λυγισμένα γόνατα και η αναδίπλωση των ποδιών σε ψηλό ή χαμηλό επίπεδο.

Οι κινήσεις των ποδιών εμπρός αριστερά και δεξιά με πάτημα του εμπρός πέλματος πάντοτε αργά και σταθερά. Το δεξί χέρι πότε τεντωμένο και πότε λυγισμένο στον αγκώνα με την παλάμη ανοιχτή και τα δάχτυλα ενωμένα σε χαιρετισμό. Με ελεύθερες αργές κινήσεις αριστερά, δεξιά και εμπρός λες και παίρνει την εντολή της κίνησης από τον ήχο της λεπτής νταουλόβεργας, ενώ το «τοκμάκι» ο κόπανος του νταουλιού κινεί τα πόδια.

Ο αυτοσχεδιασμός είναι το κυρίαρχο στοιχείο των πρώτων χορευτών σε συνδυασμό πάντα με τους οργανοπαίχτες.

Λίγοι υπήρξαν οι οργανοπαίχτες που είχαν την ικανότητα να συνεκτελούν το «Ζάμαντα» μαζί με τους πρώτους χορευτές και τους ίδιους καλούσαν κάθε χρόνο για το πανηγύρι. Έχουν αναφερθεί τα ονόματα ως καλύτερων οργανοπαιχτών των οικογενειών Γόρα και Χίντζιου.

Άλλοι τόσοι λίγοι ήταν και αυτοί που μπορούσαν να σύρουν το χορό του ζάμαντα πρώτοι. Έχουν αφήσει εποχή ως άριστοι χορευτές του «Ζάμαντα» και μνημονεύονται μέχρι και σήμερα οι παππούδες Λασπάς Χρηστάκος, Χατζής Δημήτριος ή Κουτσοφώτας, Τσικαμπάκας Απόστολος, Μπουζούκας Κωνσταντίνος, Τσίλικος Θεοχάρης Μπαδέκας (Μπαμπάτσης) Γεώργιος.

Ένα άλλο ιδιαίτερο στοιχείο του χορού «Ζάμαντα» σχετικό με το ρυθμό και τη μελωδία του στίχου του τραγουδιού που προκύπτει από την έρευνα και έχει καταγραφεί είναι το εξής: Ενώ χορεύονταν και χορεύεται μόνο από άντρες όπως έχει περιγραφεί παραπάνω, οι γυναίκες το τραγουδούσαν τα παλαιότερα χρόνια καθιστά, σε συγκεντρώσεις σχόλης με ρυθμό αργού συρτού.

Τα τελευταία χρόνια δυστυχώς ο χορός του ζάμαντα για λόγους πρακτικούς απλοποιήθηκε χωρίς προηγούμενη μελέτη της βαθύτερης υπόστασης του και έχασε την ψυχή του. Αλλοιώθηκαν σχεδόν όλα τα δομικά του στοιχεία. Σε πολλούς Πενταπολίτες δε θυμίζει τίποτα από το «Ζάμαντα» που ακούγαμε και βλέπαμε να χορεύουν οι παππούδες μας.

Σκοπός της ανακοίνωσης της εργασίας μου αυτής είναι να καταγραφεί ο ιδιαίτερος αυτός χορός του «Ζάμαντα» με τα πραγματικά δομικά του στοιχεία. Αυτά που προκύπτουν ύστερα από πολύχρονη μελέτη και έρευνα, συμμετοχική παρατήρηση και διηγήσεις - καταθέσεις μνήμης στην περιοχή από την οποία και κατάγομαι. Αποτελούν δε προϊόντα της λαϊκής δημιουργίας των κατοίκων της Πεντάπολης και εκφράσεις που αντικαθρεφτίζουν την ελληνική ψυχή τους σ' αυτή τη συγκεκριμένη εκδήλωση.

Απόστολος Στ. Μελισσάς
Πολιτιστικός Σύλλογος Πεντάπολης


 

SHARE

• 
• 
• 
• 
•